پنجشنبه، 2010/03/25نُسکِ پارسیک
خودرهاگران
چکیده:
زمانیکه فرهیختگان و نیروهایِ دگرگونخواه، رهبری یک جُنبش پیشرو را بدست میگیرند تا همبودگاه بتواند از یک گامه-یِ [مرحله-یِ] تاریخی به یک گامه-یِ جلو تر و پیشرفته تر گام بردارد، نبود یک بستر هَنجُمَنی [اجتمایی] که بتواند این اندیشه-یِ پیشرو را به یک راستینگی [واقعیت] واگرداند، سبب میشود که نیروهایِ کُهنه گرا بتوانند با سُهِش پَژمَرگی [احساس خطری] که از پیامدهایِ دگرگونی برایِ خودشان میکنند، جُنبش را از ادامه-یِ پویش بازدارند. دینکاران توانستند بکمک سید حسن مدرس دو جُنبش مشروطیت و جمهوریخواهی را در درازای سال هایِ 1905 تا 1923 به شکست بکشانند. ازاینرو، برای اینکه امروز همبودگاهِ ما بتواند از راهبَندِ خودکامگی گذر کند، نیاز به دو زمینه سازی دارد: نُخست اینکه نیروهای کهنه گرای همبودگاه به اندازه ای ناتوان، بی آبرو و از هم پاشیده شوند که نتوانند با ایستادگی و سنگ اندازی در برابر رَوَندِ دگرگونی، آن را به شکست بکشانند. دوم اینکه نیروهایِ پیشرو و دگرگون خواه از نگر چَندی [نظر کمی] و چُونی [کیفی] به اندازه ای سازماندهی و نیرومند شده باشند و اندیشه ها و تورینه هایِ [شبکه های] آنها بگونه ای در همبودگاه فراگیر شده باشند، که بتوانند برنامه-یِ دگرگونی را کامگارانه به سویِ یک سامانه-یِ پیشرو در همبودگاه رهبری کُنند.
http://www.youtube.com/watch?v=run8hsFI1wo
سرآغاز:
در سه گفتاوردِ پیشین با گُذری به گذشته-یِ نزدیکِ ایران، و بررسی رویدادهای دروه-یِ مشروطیت، به روشن کردن پدیده-یِ خودکامگی و شَوَندِ [علتِ] شکستِ جُنبش ِمشروطیت پرداختم؛ و گفتم که ناکامی این جُنبش در نبودِ نیروهایِ فرهیخته و فراگیر در همبودگاه بوده است، نیروهایی که بتوانستند به نهادینه شدنِ قانونِ اساسی مشروطیت کمک کنند. سپس گفتم که به فرنود [دلیل] نبودِ نیرویی از توده هایِ فرهیخته در کشور، آن کمینه از نخبگان و فرهیختگان نیز که میبایست نقش بُنیادین را در پیاده کردن و انجام داتنامه-یِ پایه ای [قانون اساسی]، ایفا میکردند، در انجام کارشان، ناکام ماندند و کشور در گیر ِهرج و مرج و آشوب گشت. در پی آن، اینچنین سُهِشی [احساسی] در همبودگاه گُسترده شُد که چاره-یِ کار را در پیدایش کسی میدید که اَرمَندی [امنیت] را دوباره برپا سازد؛ و این سببِ پیدایش ِرضاخان شد که فردی نیرومند و با پایه-یِ [درجه-یِ] میرپنج، فرمانده-یِ یگان هایِ قزاق بود. نیرو هایِ قزاق در آن زمان یگانه نیروهایِ سازمان یافته و رزمی در ایران بودند. و رضاخان میرپنج توانست شایستگی خودش را در دادن سامان [نظم] و اَمَندی [امنیت] به کشور نشان دهد. رضاخانِ میرپنج پس از کودتای 1299 و پذیرفتن جایگاهِ نخست وزیری، پاژنام سردار سپه را برگُزید.
ولی نکته-یِ دلچسب در این جُستار، دوره-یِ پس از مشروطیت تا پایان دوره قاجار است که بگفته-ی تقی زاده، سردار سپه با رونوشت برداری از رویدادهای ترکیه که در آنجا آتا تورک در سال 1923 ساختار جمهوری را برپا ساخته بود، او نیز، خواستار یک ساختار جمهوری در ایران شُد. در این دوره، سردار سپه نُخست وزیر کشور بود و احمد شاه قاجار که به کَردِ [عملا] نه قدرت و نه کنترلی بر نِهشت [وضعیت] کشور داشت، در اروپا بسر میبرد. سردار سپه نیز که خودش خواستار این نهاده [موضوع] بود، طرح ساختار جمهوری را برای ایران پیشکشید.
شوربختانه در این دوره نیز همانندِ دوره-یِ جنبش مشروطیت، به فرنودِ [دلیل] نبودِ یک بستر اجتمایی فرهیخته برای پذیرش یک ساختار سیاسی پیشرو که دستکم برایِ کشوری همانندِ ایران یک گام به جلو و پیچیده تر از سامانه-یِ پادشاهی است، سبب شُد که از این هَنداخ [طرح]، پیشوازی نشود. در سال 1302 خورشیدی، هنگامیکه در مَهِستان میهنی [مجلس ملی] هَنداخ [طرح] برپایی یک سامانه-یِ جمهوری در ایران پیشکشیده شُد، نمایندگانِ قشر هایِ تَرادادی [سُنتی] در مَهِستان میهنی [مجلس ملی]، همانند دینکاران و بازاریان، سامانه-یِ جمهوری را که از سویِ خودِ مردم اداره میشود، نپذیرفتند و برای به شکست کشاندن این هَنداخ [طرح]، نیروهایِ واپسگرایِ خودشان در همبودگاه را بسیج کردند. از اینرو با آنکه هَنداخ [ طرح] جمهوری از سویِ نمایندگانِ پیشرو و سوسیالیست در مجلس پُشتیبانی شُد، ولی هدفِ دَشمنی سید حسن مدرس قرار گرفت، کسیکه نماینده-یِ دینکاران، قشر هایِ تَرادادی [سنتی] و بازاریان در مَهِستان میهنی [مجلس ملی] بود. ایستادگی سید حسن مدرس در مَهستان میهنی [مجلس ملی] در برابر این هَنداخ [طرح]، سبب شُد تا همبودگاهِ ایران نتواند از بَختِ پیش آمده برای گُذر از سامانه-یِ پادشاهی به سامانه-یِ جمهوری، بهرهمند شود؛ به زبان دیگر گُذشتن از یک راهبندِ بُنیادین برایِ رُست [رشد] و پیشرفتِ کشورمداریک [سیاسی] و هَنجُمَنی [اجتمایی] که میتوانست با خودش شکوفایی ترازداریک [اقتصادی] نیز به همراه داشته باشد.
با این نمونه آوری از گذشته، درمیابیم که نمایندگانِ زمیندارانِ بُزرگ و قشرهایِ ترادادی [سُنتی] در آن دوران، همچون یک راهبند و نیروی بازدارنده، کشور ایران را از رفتن به سویِ یک همبودگاهِ نوین و تُخشاکی [صنعتی] بازداشتند. این نمونه آوری نشان میدهد که تازمانیکه رُست و گُوالش [رشد و نُمُو ] ِاندیشه و تراز فرهنگی در بستر هَنجُمَنی [اجتمایی] که به آن «فرهیختگی هَنجُمَنی [اجتمایی]» میگویند، به اندازه ای نرسد، که بگذارد کشور هَنداخ هایِ [طرح هایِ] پیشرو از این دست را کامگارانه بسرانجامد، به کَردِ [عملا] جابجا شدن حکومت ها، هیچ دگرگونی فرسختی [جدی ای] را در پی نخواهد داشت. آگاه شدن از این رویداد خیلی دل انگیز است، هنگامیکه گواه هَستیم که در سال 1302 دینکارانِ ایران هَنداخ [طرح] برپایی «جمهوریِ ایران» را به شکست کشاندند، ولی آنها 55 سال پس از آن، این هَنداخ [طرح] را با پسوندِ «اسلامی»، پذیرفتند؛ به سُخن دیگر دینکاران، «جمهوری ای» را پذیرفتند که به فرنودِ [دلیل] اسلامی بودن آن، همه-یِ ویژگی هایِ یک جمهوری را از آن گرفته بودند تا آن را به زیر فرمانروایی و چیرگی خود ببرند.
این رویداد به ما یک آموزه-یِ تاریخی ِخیلی مَهینی [مهمی] را میدهد و اینکه، نیروهایِ هَنجُمَنی [اجتمایی] ِکُهنه گرا و سنتی، به چَم [یعنی] نیروهایی که میخواهند همبودگاه را در هال ایستا نگه بدارند، پروانه-یِ دگرش [تحول] را به آن نمیدهند، مگر اینکه دگرگونی، روندی به سوی واپسگرایی داشته باشد تا به سوی پیشروی. و تازمانیکه این نیروهایِ واپسگرا در دل همبودگاه باشند، به کَردِ [عملا] بَختِ همبودگاه برای اینکه از اَپَرماندها [سُنت ها] بکند و با یک جُنبه-یِ [حرکتِ] پویا به سوی یک گامه-یِ [مرحله-یِ] پیشرفته تر، گام بردارد، بسیار کم میشود، بویژه زمانیکه این نیروهایِ کهنه گرایِ هَنجُمَنی [اجتمایی]، نیروهایِ گسترده و نیرومند و ریشه دار در همبودگاه هستند. این نیروهایِ واپسگرا با سنگ انداختن در روند رُست [رشد] و یا خیز برداشتن برایِ بدستآوردنِ مَجد [قدرت سیاسی]، شایش [امکان] دگرش ِچُونی [کیفی] را از همبودگاه میگیرند. نمونه-یِ برجسته-یِ آن، خیزش ناکام دینکاران در پانزده-یِ خرداد 1342 برای گرفتن مَجد [قدرت سیاسی] میباشد؛ با آنکه در آن زمان سامه ها [شرایط] برای دینکاران آماده نبود، ولی آنها توانستند پانزده سال پس از آن، در سال 1357 به هدف شان برسند.
برآیندِ این جُستار این است، زمانیکه فرهیختگان و نیروهایِ دگرگونخواه، رهبری یک جُنبش پیشرو را بدست میگیرند تا همبودگاه بتواند از یک گامه-یِ [مرحله-یِ] تاریخی به یک گامه-یِ جلو تر و پیشرفته تر گام بردارد، نبود یک بستر هَنجُمَنی [اجتمایی] که بتواند این اندیشه-یِ پیشرو را به یک راستینگی [واقعیت] واگرداند، سبب میشود که نیروهایِ کُهنه گرا بتوانند با سُهِش پَژمَرگی [احساس خطری] که از پیامدهایِ دگرگونی برایِ خودشان میکنند، جُنبش را از ادامه-یِ پویش بازدارند. دینکاران توانستند بکمک سید حسن مدرس دو جُنبش مشروطیت و جمهوریخواهی را در درازای سال هایِ 1905 تا 1923 به شکست بکشانند. ازاینرو، برای اینکه امروز همبودگاهِ ما بتواند از راهبَندِ خودکامگی گذر کند، نیاز به دو زمینه سازی دارد: نُخست اینکه نیروهایِ کهنه گرای همبودگاه به اندازه ای ناتوان، بی آبرو و از هم پاشیده شوند که نتوانند با ایستادگی و سنگ اندازی در برابر رَوَندِ دگرگونی، آن را به شکست بکشانند. دوم اینکه نیروهایِ پیشرو و دگرگون خواه از نگر چَندی [نظر کمی] و چُونی [کیفی] به اندازه ای سازماندهی و نیرومند شده باشند و اندیشه ها و تورینه هایشان [شبکه هایشان] بگونه ای در همبودگاه فراگیر شده باشند، که بتوانند برنامه-یِ دگرگونی را کامگارانه به سویِ یک سامانه-یِ پیشرو در همبودگاه رهبری کُنند.
http://www.youtube.com/watch?v=run8hsFI1wo
در سه گفتاوردِ پیشین با گُذری به گذشته-یِ نزدیکِ ایران، و بررسی رویدادهای دروه-یِ مشروطیت، به روشن کردن پدیده-یِ خودکامگی و شَوَندِ [علتِ] شکستِ جُنبش ِمشروطیت پرداختم؛ و گفتم که ناکامی این جُنبش در نبودِ نیروهایِ فرهیخته و فراگیر در همبودگاه بوده است، نیروهایی که بتوانستند به نهادینه شدنِ قانونِ اساسی مشروطیت کمک کنند. سپس گفتم که به فرنود [دلیل] نبودِ نیرویی از توده هایِ فرهیخته در کشور، آن کمینه از نخبگان و فرهیختگان نیز که میبایست نقش بُنیادین را در پیاده کردن و انجام داتنامه-یِ پایه ای [قانون اساسی]، ایفا میکردند، در انجام کارشان، ناکام ماندند و کشور در گیر ِهرج و مرج و آشوب گشت. در پی آن، اینچنین سُهِشی [احساسی] در همبودگاه گُسترده شُد که چاره-یِ کار را در پیدایش کسی میدید که اَرمَندی [امنیت] را دوباره برپا سازد؛ و این سببِ پیدایش ِرضاخان شد که فردی نیرومند و با پایه-یِ [درجه-یِ] میرپنج، فرمانده-یِ یگان هایِ قزاق بود. نیرو هایِ قزاق در آن زمان یگانه نیروهایِ سازمان یافته و رزمی در ایران بودند. و رضاخان میرپنج توانست شایستگی خودش را در دادن سامان [نظم] و اَمَندی [امنیت] به کشور نشان دهد. رضاخانِ میرپنج پس از کودتای 1299 و پذیرفتن جایگاهِ نخست وزیری، پاژنام سردار سپه را برگُزید.
ولی نکته-یِ دلچسب در این جُستار، دوره-یِ پس از مشروطیت تا پایان دوره قاجار است که بگفته-ی تقی زاده، سردار سپه با رونوشت برداری از رویدادهای ترکیه که در آنجا آتا تورک در سال 1923 ساختار جمهوری را برپا ساخته بود، او نیز، خواستار یک ساختار جمهوری در ایران شُد. در این دوره، سردار سپه نُخست وزیر کشور بود و احمد شاه قاجار که به کَردِ [عملا] نه قدرت و نه کنترلی بر نِهشت [وضعیت] کشور داشت، در اروپا بسر میبرد. سردار سپه نیز که خودش خواستار این نهاده [موضوع] بود، طرح ساختار جمهوری را برای ایران پیشکشید.
شوربختانه در این دوره نیز همانندِ دوره-یِ جنبش مشروطیت، به فرنودِ [دلیل] نبودِ یک بستر اجتمایی فرهیخته برای پذیرش یک ساختار سیاسی پیشرو که دستکم برایِ کشوری همانندِ ایران یک گام به جلو و پیچیده تر از سامانه-یِ پادشاهی است، سبب شُد که از این هَنداخ [طرح]، پیشوازی نشود. در سال 1302 خورشیدی، هنگامیکه در مَهِستان میهنی [مجلس ملی] هَنداخ [طرح] برپایی یک سامانه-یِ جمهوری در ایران پیشکشیده شُد، نمایندگانِ قشر هایِ تَرادادی [سُنتی] در مَهِستان میهنی [مجلس ملی]، همانند دینکاران و بازاریان، سامانه-یِ جمهوری را که از سویِ خودِ مردم اداره میشود، نپذیرفتند و برای به شکست کشاندن این هَنداخ [طرح]، نیروهایِ واپسگرایِ خودشان در همبودگاه را بسیج کردند. از اینرو با آنکه هَنداخ [ طرح] جمهوری از سویِ نمایندگانِ پیشرو و سوسیالیست در مجلس پُشتیبانی شُد، ولی هدفِ دَشمنی سید حسن مدرس قرار گرفت، کسیکه نماینده-یِ دینکاران، قشر هایِ تَرادادی [سنتی] و بازاریان در مَهِستان میهنی [مجلس ملی] بود. ایستادگی سید حسن مدرس در مَهستان میهنی [مجلس ملی] در برابر این هَنداخ [طرح]، سبب شُد تا همبودگاهِ ایران نتواند از بَختِ پیش آمده برای گُذر از سامانه-یِ پادشاهی به سامانه-یِ جمهوری، بهرهمند شود؛ به زبان دیگر گُذشتن از یک راهبندِ بُنیادین برایِ رُست [رشد] و پیشرفتِ کشورمداریک [سیاسی] و هَنجُمَنی [اجتمایی] که میتوانست با خودش شکوفایی ترازداریک [اقتصادی] نیز به همراه داشته باشد.
با این نمونه آوری از گذشته، درمیابیم که نمایندگانِ زمیندارانِ بُزرگ و قشرهایِ ترادادی [سُنتی] در آن دوران، همچون یک راهبند و نیروی بازدارنده، کشور ایران را از رفتن به سویِ یک همبودگاهِ نوین و تُخشاکی [صنعتی] بازداشتند. این نمونه آوری نشان میدهد که تازمانیکه رُست و گُوالش [رشد و نُمُو ] ِاندیشه و تراز فرهنگی در بستر هَنجُمَنی [اجتمایی] که به آن «فرهیختگی هَنجُمَنی [اجتمایی]» میگویند، به اندازه ای نرسد، که بگذارد کشور هَنداخ هایِ [طرح هایِ] پیشرو از این دست را کامگارانه بسرانجامد، به کَردِ [عملا] جابجا شدن حکومت ها، هیچ دگرگونی فرسختی [جدی ای] را در پی نخواهد داشت. آگاه شدن از این رویداد خیلی دل انگیز است، هنگامیکه گواه هَستیم که در سال 1302 دینکارانِ ایران هَنداخ [طرح] برپایی «جمهوریِ ایران» را به شکست کشاندند، ولی آنها 55 سال پس از آن، این هَنداخ [طرح] را با پسوندِ «اسلامی»، پذیرفتند؛ به سُخن دیگر دینکاران، «جمهوری ای» را پذیرفتند که به فرنودِ [دلیل] اسلامی بودن آن، همه-یِ ویژگی هایِ یک جمهوری را از آن گرفته بودند تا آن را به زیر فرمانروایی و چیرگی خود ببرند.
این رویداد به ما یک آموزه-یِ تاریخی ِخیلی مَهینی [مهمی] را میدهد و اینکه، نیروهایِ هَنجُمَنی [اجتمایی] ِکُهنه گرا و سنتی، به چَم [یعنی] نیروهایی که میخواهند همبودگاه را در هال ایستا نگه بدارند، پروانه-یِ دگرش [تحول] را به آن نمیدهند، مگر اینکه دگرگونی، روندی به سوی واپسگرایی داشته باشد تا به سوی پیشروی. و تازمانیکه این نیروهایِ واپسگرا در دل همبودگاه باشند، به کَردِ [عملا] بَختِ همبودگاه برای اینکه از اَپَرماندها [سُنت ها] بکند و با یک جُنبه-یِ [حرکتِ] پویا به سوی یک گامه-یِ [مرحله-یِ] پیشرفته تر، گام بردارد، بسیار کم میشود، بویژه زمانیکه این نیروهایِ کهنه گرایِ هَنجُمَنی [اجتمایی]، نیروهایِ گسترده و نیرومند و ریشه دار در همبودگاه هستند. این نیروهایِ واپسگرا با سنگ انداختن در روند رُست [رشد] و یا خیز برداشتن برایِ بدستآوردنِ مَجد [قدرت سیاسی]، شایش [امکان] دگرش ِچُونی [کیفی] را از همبودگاه میگیرند. نمونه-یِ برجسته-یِ آن، خیزش ناکام دینکاران در پانزده-یِ خرداد 1342 برای گرفتن مَجد [قدرت سیاسی] میباشد؛ با آنکه در آن زمان سامه ها [شرایط] برای دینکاران آماده نبود، ولی آنها توانستند پانزده سال پس از آن، در سال 1357 به هدف شان برسند.
برآیندِ این جُستار این است، زمانیکه فرهیختگان و نیروهایِ دگرگونخواه، رهبری یک جُنبش پیشرو را بدست میگیرند تا همبودگاه بتواند از یک گامه-یِ [مرحله-یِ] تاریخی به یک گامه-یِ جلو تر و پیشرفته تر گام بردارد، نبود یک بستر هَنجُمَنی [اجتمایی] که بتواند این اندیشه-یِ پیشرو را به یک راستینگی [واقعیت] واگرداند، سبب میشود که نیروهایِ کُهنه گرا بتوانند با سُهِش پَژمَرگی [احساس خطری] که از پیامدهایِ دگرگونی برایِ خودشان میکنند، جُنبش را از ادامه-یِ پویش بازدارند. دینکاران توانستند بکمک سید حسن مدرس دو جُنبش مشروطیت و جمهوریخواهی را در درازای سال هایِ 1905 تا 1923 به شکست بکشانند. ازاینرو، برای اینکه امروز همبودگاهِ ما بتواند از راهبَندِ خودکامگی گذر کند، نیاز به دو زمینه سازی دارد: نُخست اینکه نیروهایِ کهنه گرای همبودگاه به اندازه ای ناتوان، بی آبرو و از هم پاشیده شوند که نتوانند با ایستادگی و سنگ اندازی در برابر رَوَندِ دگرگونی، آن را به شکست بکشانند. دوم اینکه نیروهایِ پیشرو و دگرگون خواه از نگر چَندی [نظر کمی] و چُونی [کیفی] به اندازه ای سازماندهی و نیرومند شده باشند و اندیشه ها و تورینه هایشان [شبکه هایشان] بگونه ای در همبودگاه فراگیر شده باشند، که بتوانند برنامه-یِ دگرگونی را کامگارانه به سویِ یک سامانه-یِ پیشرو در همبودگاه رهبری کُنند.
http://www.youtube.com/watch?v=run8hsFI1wo
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر