دین اسلام سرزمین های بیگانه را به زور شمشیر فروگرفت و سپس به کمک آیینی که با زور به مردم کشورهای شکست خورده پذیراند، آنها را زیر هَنایش (تأثیر) خود گرفت. زبان اسلام که عربی است تا امروز یکی از یوغ های بُنیادین (اصلی) چیرگی این دین بوده است. در درازای دو سده-یِ اشغال ایران بدستِ عرب های مُسلمان، ایرانیان ناگُزیر شُده بودند که به عربی سُخن بگویند. پس از پایان یافتنِ اشغالِ رزمی ایران، ایرانیان توانستند تا اندازه ای زبانشان را بازسازی کُنند؛ به هر روی، با پینه هایی که از اسلام دربر داشت، آنها نام این زبان درهم برهم را «فارسی» گُذاشتند. تا امروز «فارسی» به نام زبان اسلام برجای مانده است که با زبان پارسی باستان درهم آمیخته است.
در درازای تاریخ ایران، زبان پارسی با دبیره های (خط های) گوناگونی نگاشته میشده است؛ واپسین آنها دبیره-ی پهلوی بوده است که پس از تازش اسلام در سال 642 ترسایی به ایران همراه زبان پارسی برچیده شُد. کشورگُشایان مُسلمان زبانشان را به زور و به نام تنها زبان روامند (جایز) به ایرانیان پذیراندند. زبان کنونی که «فارسی» نام دارد، در میانه-یِ سده-ی نهم پدیدار گشت و با یک دبیره-ی (خط) عربی نگاشته میشود. ازبهر پیوندِ «سپَند (مقدس)» این دبیره (خط) با زبان قرآن و اسلام، هیچکس تاکنون این هُوده (حق) را نداشته است که آنرا بهینه (اصلاح) یا نوین سازد.
در این نوشتار، من میخواهم یک گفتگویی را درباره-یِ توانِ سازگاریِ راستین زبان «فارسی» با نیازهای جهانِ نوین را بگُشایم. گرهگاه این جُستار (بحث) این است که آیا این زبان برای همبودگاهِ نوین و بویژه برایِ آیندگان و زایک های (نسل های) آینده-ی ما سودمند است؟ این پُرسش ها در یک دورانِ ویژه از تاریخ ما پیش کشیده میشوند که کشور ما براستی بدستِ یک پَشک (طبقه) از مُسلمانان با فرداتِ (امتیاز) ویژه اشغال شُده است که خودشان را «سید» (سرور)، «شیخ» یا «هواخواهِ مذهب شیعه» مینامند و بسیاری از ایرانیان آنها را بسانِ نیروهای اشغالگر درمینگرند. این دوران نابهنجار (غیرعادی)، یاد بسیاری از ایرانیان را از آغاز تاریخ اسلام و یورش مُسلمانان ویهِزَک (مُتجاوز) به ایران در سده-ی هفتم ترسایی زنده میکند، هنگامیکه همه چیز ما و افزون بر آن زبان ما سنگدلانه درهم کوبیده شد. جای هیچگونه شگفتی نیست که همین زبان «پارسی اسلامی شده» که ما آنرا اکنون «زبان فارسی» مینامیم، برپایه-یِ داتنامه-یِ بُنیادین (قانون اساسی) حکومت اسلامی، ناگُزبر شُده است که کشش های بیشتری از ویژگی هایِ عربی-اسلامی را بپذیرد، یک هَنداخی (طرحی) که به آن «انقلاب فرهنگی» میگویند و از سال 1980 بدستِ حکومتِ مُلاها برنامه ریزی شُده است. ملاها بر این باورند که یادگیری زبان عربی از اینرو سودمند است که برای زبان اسلام برتری فراهم میآورد- این رفتار مُلاها به واکُنش و پَتیاراکی (مخالفت) گزافگونه مردم دامن زده است که خودش را در بیزاری از زبان عربی نمایان میکند؛ بیشتر اینکه، ادامه-ی این روند سبب شده است تا راستگرایان ایرانی نه تنها از نمادهای عربی بیزاری جویند، بلکه کور کورانه با عرب ها نیز دُشمنی بورزند و به آخوندها برچسب « مُلاهای عرب زاده» بزنند!
هدفِ بُلند مدتی که «انقلاب فرهنگی» دُنبال میکُند این است که از راه وارد ساختن بخش های بُزرگتری از ویژگی های عربی –اسلامی در زبانِ فارسی، هر نمایی از کَتامی (هویت) ایرانی را که رنگی از اسلام ندارد، ریشه کن سازد. هدف این است که زبان «فارسی» کنونی را بیشتر به سوی زبان عربی- اسلامی برانند. و این روند میخواهد کَتامی (هویت) ایرانی پیش از اسلام را وابزَند (انکار کُند)—یک روندی که با سده-یِ هفتم همانند است، هنگامیکه پیشگامان اسلام کشور ایران را فروگرفتند و شهریگری پیشرفته-ی ایران را نابود ساختند.
بُنیادنامه-ی (قانون اساسی) حکومت اسلامی کانون ها و بُنیادهای آموزشی کشور را برپایه-ی ارزش های اسلامی بازنگری میکُند؛ از اینرو هیچگونه بُردباری در برابر گرایش هایِ اندیشمندی یا زبانی دیگر نشان نمیدهد. حکومت اسلامی این خواسته را بدینسان بیان میدارد که: «از آنجا که زبان قرآن و نَسک های (کتاب های) اسلامی عربی هَستند و نوشتارهای ادبی ایرانیان پس از اسلام به زبان عربی نگارش و پخشوده شده اند (انتشار یافته اند)، بایستیکه زبان عربی پس از دوران نخست دبستان، در همگی دوره های آموزشی سپسین، آموزش داده شود.» از اینرو، آموزه های (درس های) زبان عربی و آموزش خواندن قرآن، بیشتر با پُشتگرمی به زور است که در آموزشگاه ها گُسترش میبابد، با آنکه بخش بُزرگی از دانش آموزان هیچگونه دلبستگی به آموزه های (درس های) اسلامی – عربی ندارند.به آسانی میشود پیش بینی کرد که پس از سرنگونی حکومت اسلامی، با شورمندی فراوان، ایرانیان خواهان اسلام زدایی و عرب زُدایی از همگی نماگاه ها (صحنه ها) در کشور شوند، که زبان را هم دربر میگیرد. واژه ها، نام ها، نمادها و همه-ی چیزهایی که ما را به یادِ دوران تازش اسلام، فرمانبُرداری از اسلام و خوارداشت ایرانیان بدست اسلام بیاندازند، بی درنگ با واژگانی جانشین خواهند شد که رنگ اسلامی – عربی نداشته باشند. به باور من، نه تنها در ایران، بلکه در همه-ی جهان عرب، کاستی در زبان عربی یک سازه-ی (عامل) سُستی برای گفتگو میان فرهنگ های گوناگون است که نیاز به نو شدن دارد.
برای پیشگیری از یک آشفتگی زبانی پس از سرنگونی حکومتِ اسلامی، ما به بهینه سازی هایِ (reform) درخور نیاز داریم تا زبانمان را از چیرگی دیرباز عربی – اسلامی رها سازیم. یک زبان نوین شده نه تنها فرهنگِ شهریگری پیش از اسلام ما را زیبنده و برازنده خواهد کرد، بلکه آن درآیش های (تاثیرهای) واپسگرایانه-یِ اسلامی را پس خواهد زد که در همبودگاه ما ریشه دوانده است؛ یک زبانِ درخوری که پاسخگویِ نیازهایِ نوین ما باشد، دارای این درآیش (تأثیر) روانشناسانه است که از لغزش مردم به سوی تاریک اندیشی و واپسگرایی پیشگیری کُند.
درهالیکه بسیاری از زبان ها در گرداگرد جهان، افزون برآن برخی کشورهای اسلامی، توانسته اند پیوسته و آتایش پذیر (قابل تطبیق) بهینه و نوین گردند، زبان کنونی ما، فارسی، که از زمان تازش اسلام در جایگاه یک پوشش برای نگهداری از فرهنگ اسلامی، بکاربُرده شده است، دست نخورده مانده است؛ و از زمان نمایان شدن اسلام در ایران، نه تنها دین اسلام سکویی برای تازش به کُتامی (هویت) پیشین ما بوده است، بلکه همچنین این دین کوشش های ما را هم به سوی آزادی، پیشرفت، برابری زن و مرد، و نوین سازی همبودگاه ناکام و زمینگیر کرده است.
جای شگفتی نیست که در یک جو بالارونده از نافرمانی شهریگری (مدنی) در برابر حکومت واپسگرای اسلامی، گرایش به بهینه سازی زبان در میان جوانان بگونه-یِ خودبخودی درهالِ روشد است. این گرایش، درآیش (تأثیر) و فرهنگ اسلامی در همبودگاه را به چالش گرفته است. در یک واکُنش خودبخودی، زایَک (نسل) جوان در ایران برای فرزندانش نام هایی را برمیگُزیند که اسلامی نباشند؛ بجای زبان عربی که از سوی حکومت اسلامی سازماندهی شده گُسترش داده میشود، جوانان زبان کشورهای باختر را یاد میگیرند، جامه های کوتاه با رونوشت های لاتین برمیکنند و دبیره ای (خطی) تازه به نام فینگلیسی را در تارکده بکار میبندند که آمیخته ای از فارسی وانگلیسی است. همه-ی این «از دین برگشته ها» با این رفتارهایشان گرایش به یک زبانِ آتایش پذیر (قابل تطبیق) با نیازهایشان را نشان میدهند تا به زبان کنونی فارسی یا فارسی اسلامی.
همینکه ایران آزاد شود، یک حکومتِ گیتیگرا بیگمان میخواهد دات هایی (قانون هایی) را برای زبان کنونی ما برنهد (تصویب کُند) که آنرا بهینه، نو و برای همبودگاهِ نوین ما سودمند میسازند. و از سویی دیگر، راه های امروزین گفت و شنود و جهانی شُدن پیوستگی ها (ارتباط ها)، بگونه-ی بُنیادین نیازمند به یک سری از زبان های نوین هَستند تا کوشندگی هایِ پویا را سرپا نگه بدارند. ازاینرو، پس از سرنگونی حکومتِ اسلامی، و همراستا (موازی) با بازسازی زبان فارسی، یا پارسی، یا هر چه که بخواهد نامیده شود، یادگیری یک زبان نوین جهانی به نام زبان دوم، در سراسر کشور پُشتیبانی خواهد شد. چنین کاری یک پُشتیبانی استوار برای یک آموزش و پرورش پیشرفته، پژوهش، بکارگیری رایانه (کامپیوتر) و هر بهرهمندی دیگر در راستای نوین کردن ایران است. هر دو زبان پارسی، و زبان دوم که یک زبان جهانی خواهد بود، درها را برای ادامه-ی تکاپو در راستایِ گیتیگرای (سکولاریسم)، مردمسالاری، و نوینسازی کشور، باز خواهند کرد.
بگُذارید که در اینجا بر این نهاده (موضوع) پافشاری کُنم، که بهینه سازیِ (reform) زبان، هیچ پیوندی با چشم پوشی بر بخشی از دانش اَدَبی کُهن ندارد. راستی این است که هیچ زبان بهینه شده ای، ارزش دانش اَدَبی کُهن آن زبان را بهدر نداده است. و پس از نوین سازی زبانِ ما، دانش اَدَبی ما در جایگاه رَخن (میراث) ادبی ما ارج داشته خواهد شد، ولی بگذارید که دوباره بر این نهاده (موضوع) پافشاری کُنم که فرهنگ اسلامی در پُشتِ دانش ادبی کُهن ما از بخت کمی برایِ پایداری در یک ایران آزاد و گیتیگرا (سکولار) برخوردار خواهد بود. یک زبانِ نوین روش هایِ کارایی (efficiency) را برای نگهداری از دانش ادبی و اَپَرماندهای (میراث) خودش پیدا خواهد کرد. این هیچ دُشواری ای نیست، گرفتاریِ ما درآیش های (تأثیر های) دینی است که با زبان ما گره خورده است. یک گرایشی که من آنرا «اسلام گرایی فرامیهنی» مینامم، میخواهد هَنایش های (نفوذ) اسلامی را به هر بهایی نگه دارد.
روشن است که برخی از توده-یِ دینباور با شایمندی (احتمال) خواهند خواست راهبندِ روندِ بهینه سازی زبان گردند یا این برنامه را به پس برانند. چیرگی زبان عربی- اسلامی برای 1400 سال، آوارهایِ روانی خودش را در کشور ما برجای گُذاشته است. به هر روی، مردم آزاد شُده، بیشتر از این در برابر نیوشِش (تلقین) ارزش هایِ دینی با هدفِ سرپا نگهداشتنِ واپسماندگی هایِ ذهنی، کُرنش نخواهند کرد. با «سپاسمندی» از کارکرد حکومت اسلامی، مردم ما به یک نوسازی رسا (کامل) نیاز دارند و میتوانند راه زندگی شان و افزون بر آن ابزار گفت و شنود (ارتباط) خودشان را هم برگُزینند.
آن بخش از ایرانیانی که با زبان های نوین آشنایی دارند، بهتر میدانند که زبان کنونی ما، در ایستایی (رکود) کنونیش، از روزن دانشی بسیار تنگدست است. یک دگردیسی دانشی در پیوستگی های (ارتباط های) آموزشی، تُخشاکی (صنعتی) و بازرگانی در یک ایران آزاد باید ناگُزیری (اجباری) باشد. زبان فارسی کنونی در بسیاری از میدان های نوین دانشی، به اندازه-ی بَسنده (کافی) گویا نیست. رُشد و گُسترش یک زبانِ نوین که از تراز (سطح) زبردستی بالایی برخوردار باشد، بویژه در آموزشگاه هایِ تراز بالا، به بُنمایه های (منبع های) بُزرگتری از آنچه که هم کنون خوشبختانه در دست هَستند، نیاز دارد. زبانشناسان ما میتوانند در یک ایران گیتیگرا (سکولار)، روی رُشد و پرورش زبان نوین ما پژوهش کُنند. آنها شاید واژه ها، نام ها، و کارواژه ها (فعل ها) را هماهنگ با همانندهای آنها در دوران پیش از اسلام دگرگون سازند و یا برای دستیافتن به راه های ساده تر در بکارگیری آنها، به این روش ها روی بیاورند.
بدید من، برای بکارگیری از نام های دانشی، بنگر میآید که بسیار کارا و ساده باشد اگر از همگی نام ها و واژه های شناخته شده-ی جهانی بهره ببریم، آنچه که در زبانِ بیشتر کشورهایِ پیشرفته یا درهال رُشد روامند (عادی) است. با نگاه از این دریچه، فراپُرسش (مسئله-ی) مهم این است که چگونه یک زبان سودمند و پُربار را بسازیم که آزاد از بارهای سُنتی و گرفتاری هایِ نابایسته (غیر ضروری) باشد. برای بهینه سازی زبان، ما بُنمایه هایی را از دوران پیش از اسلام و نام هایِ جهانی را داریم، ولی در میدانِ دانش، ما نباید زبان را از راه چسبیدنِ فراوان به گذشته دشوار سازیم.
راستی این است که یک زبان تنها یک سامانه-ی کُد گُذاری شُده برای گُفت و شنود نیست، بلکه همچنین یک پُلی است میان اندیشه و کُنش. به زبان دیگر، آن روشی که با آن ما گفتگو میکُنیم، میتواند روش اندیشیدن ما را بدرآید (تحت تأثیر بگیرد)—یک هَنایش (تأثیر) روانشناختی زبان. یک زبانِ نوین و پُربار میتواند توانایی یادگیری، وَرم (حافظه)، توانایی روانی، بیانِ سُهِشی (احساسی) و رفتار ما را بهینه سازد.
بدید من، زبان پیش از هرچیزِ، از یک سری نشانه های دلبخواهی ساخته شده است، که بکمک آنها ما باهم گُفت و شُنود میکُنم. این نشانه ها با گُذشت زمان و پیشایندها (شرایط) پدیدار و ناپدید میگردند؛ آنها وَرجاوند (مقدس) و جاویدان نیستند. در گُذرگاهِ فرگشت هایِ هَنجُمَنی (تکامل های اجتمایی) اُلگوهایِ شناخته شُده-ی هَنجُمَنی (اجتمایی) و ارزش هایِ این نشانه ها در کنار بسیاری از زبان ها و گویش های (لهجه های) دیگر، پیوسته نمایان و ناپدید میگردند. از آنجا که زبان ابزاری برای بیان اندیشه ها، سُهِش ها (احساس ها)، و بویژه دیدگاه های ماست، باید پیوسته با جهان راستین بیرونی و نیازهای فوری ما هماهنگ شود، وگرنه بسادگی میتواند بدست رژیم های خودکامه یا یک ساختار دینی همانند اسلام از آن دُژکاربُردی شود (سواستفاده شود). آلمان نازی نیز اندیشه های نژادپرستانه اش را در آن 12 سالی که فرمانروایی میکرد، بکمک یک زبانِ ویژه و با زور به مردم پذیراند. ولی دین اسلام در دروان بسیار درازی که چیرگی خودش را گُسترانده است، بدتر از آن کار کرده است. آلمانی ها پس از سرنگونی نازی ها، زبان خودشان را بهینه ساختند؛ ما هم میتوانیم همان کار را پس از سرنگونی حکومت بُنیادگرای اسلامی انجام دهیم.
همه-ی آزمون ها (تجربه ها) نشان میدهند، زبانی را که ما بکار میبریم، از بهر کاستی ای که دارد، راه را برای زبان های باختر میگُشاید. برای نمونه، خانواده های ایرانی که در اروپا و آمریکا زندگی میکُنند، میپذیرند که تنها درسد کمی از فرزندانشان میتوانند به پارسی روان گفتگو کُنند. ولی مردم کشورهای باختر که در ایران زندگی میکُنند، چنین گرفتاری ای ندارند—فرزندان آنها با زبان مادریشان روان گفتگو میکُنند. فرنود (دلیل) این ناسانی، تنها در زبان مادری آنها نهفته نیست، بلکه راستی این است که زبان ما با زندگی نوین هماهنگ نشده است. برای نمونه، ما نمیتوانیم دبیره مان (خط مان) را در تارکده (اینترنت) یا در بسیاری از رسانه هایِ پیوستمانی (ارتباطی) و نوشتاری بکار ببندیم. هدف از بهینه سازی زبان این است که یک زبانی را پیش بکشیم (عرضه کُنیم) که نوین و رسا (کامل) باشد و بتوان آنرا بسادگی یادگرفت.
وات هایی (حروفی) را که ما بکار میبریم رویهم رفته عربی هَستند؛ آنها نمیتوانند همه-ی آواهایی را که ما میرَندِشیم (تلفظ میکُنیم)، پوشش دهند. سوای برخی نیسنگ ها (منطقه ها) در خوزستان و کُردستان، بیشتر ایرانیان نمیتوانند همه-ی وات هایِ نویسه (حروف الفبا) را برَندِشند (تلفظ کُنند)—این نیز یکی از فرنودهای (دلیل های) بُنیادین است که ما گویش ها (دیالکت) و رَندش های (تلفظ های) گوناگونی در ایران داریم. افزون برآن، سوای برخی نشانه هایی که ندیده گرفته میشوند، ما آن وات ها (حروف) را نداریم که به روشنی برخی از واکه ها (حروف صدا دار) را نمایندگی کُنند. همه-ی این کاستی ها زبان را بیشتر دُشوار و نارسا میکُنند—بازده اینکه، شُمار بُزرگی از دانشجویانِ آموزشگاه های تراز بالا نمیتوانند به دُرُستی بخوانند و بنویسند.
با نگر به گرفتاری های گوناگونِ زبانِ کنونی، یک بهینه سازی در وات ها (حروف) بنگر میآید که نیازین (ضروری) باشد، یک بهینه سازی که با زبان گویایی تاییده شده باشد (انطباق داده شُده باشد). تنها راهکار، بکارگیریِ یک نویسه-ی (الفبای) جایگُزین برای کار با رایانه (کامپیوتر) است که زیان دانش، پژوهش، و زندگی گیتیگرا (سکولار) و نوین باشد. همانگونه که بیان شُد، چنین دگرگونی یک فرایند زمان درازی است که شاید چند دهه به درازا بکشید ولی نباید چنین پنداشته شود که زمان چنین بهینه سازی (reform) گذشته است.
بدید من، چنین بهینه سازی از روی ناچاری نیاز به پذیرفتن نویسه-یِ (الفبای) لاتین دارد تا گُفت و شُنود میان فرهنگ ها را ساده و نیرومند کُند. یک نویسه-ی (الفبای) جایگُزین باید بدینسان کار کُند که میان بخش گویایی و نوشتاری زبان یک هماهنگی پدید آورد. به سُخن دیگر، ما به یک نویسه ای نیاز داریم که آواها را با واژه های نوشتاری، دُرُست بهم بازبُرد دهد (ربط دهد). نویسه-ی (الفبای) نو باید دُشواری میان واکه ها (حروف صدادار) و بی واکه ها (حروف بی صدا) را بزُداید که رَندِش پذیر (قابل تلفظ) نیستند، زیرا ریشه-ی عربی دارند و بیشینه-یِ (اکثریت) ایرانیان نمیتوانند آنها را برَندند (تلفظ کُنند).
مِهَند (مهم) این است که نویسه-ی (الفبای) تازه، ساده باشد و از بکارگیری وات های هَمدایشی (حروف ترکیبی) و نابسامانی (بی قاعدگی) خودداری کُند که در ادامه-یِ گُسترش و رُشد هر زبانی نمایان میشوند. این نویسه-ی تازه باید دویژگی را درنگرد:
1) نوین سازی و آتایش (انطباق) همبودگاه (جامعه) با نیاز های نوین.2) پاک کردن زبان ما از هَنایش های (تأثیرهای) بسیار فراوان اسلام.در هنگامه-ی دوران دگردیسی و شاید پس از آن، نویسه-یِ پارینه (قدیمی) باید برای آنها که به آن نیاز دارند، نگهداشته شود.در یک ایران آزاد و گیتیگرا (سکولار)، بُنیادها و نهادهایِ (موسسه های) مردمسالار ما در آینده باید نوین سازی و گیرایی زبان را درنگر داشته باشند. در این میان، برای انجام یک بهینه سازی بُنیادین، نویسندگان و سُخنوران نباید تنها به جستجو در واژگانِ تازه برای بیان دیدگاه هایشان بَسنده کُنند. پس چکار باید کرد؟ برای اینکه زبان، مِهَندترین (مهمترین) ابزار گُفت و شُنود، یادگیری و رُشد و گُسترش بماند، ما ناگُزیریم که همگی بهینه سازی های نیازین (ضروری) را بپذیریم. بهایی که من به یک زبان میدهم بیشتر از بهر نگاهِ آن به پیوندی است که این زبان میان آدم ها برپا میسازد (intercommunication)، که توانایی روانی و کارآیی و راندمان هَنجُمَنی (اجتمایی) ما را میهَناید (تحت تأثیر میگیرد). ازاینرو بدیدِ من پژوهش در واژه سازی (morphology) و واژه شناسی برای یک زبان بسیار مهین تر (مهم تر) است از گذشته-ی آن؛ و تنها از این چشم انداز است که یک زبان باید پیوسته و هماهنگ با نیاز، بهینه سازی شود. با داشتن این ویژگی است که میتوان یک زبان را «نوین» نامید—از زمان سرنگونی حکومت نازی ها در آلمان، زبانِ این کشور دوبار بهینه شده است.
جدا از برخی ایستادگی ها از سوی سنت گرایان که میشود آنها را پیشبینی کرد، و آنها که دلبستگی بیشتری به ادبیات کُهن دارند تا آینده-ی این کشور، برخی از بازماندگان رژیم اسلامی نیز هَستند که با هر فریبکاری و پوششی، کوشش خواهند کرد تا به روندِ بهینه سازیِ زبان آسیب بزنند. به واژگونه-ی گروه نُخست، گُروه دوم بر این باور هَستند که با هر رنگی، و زیر پوشش هر نام دروغینی «اسلام را نجات دهند»، هتا پس از فروپاشی رژیم اسلامیشان. زیرا از دید آنها بهینه سازیِ بُنیادین زبانِ فارسی برابر است با آسیب گُناهکارانه به ارزش های اسلامی آنها؛ این دیدگاهی است که آنها آنرا در پُشتِ داوش (ادعای) میهندوستی دروغین پنهان خواهند ساخت.
نگر به همه-ی گرفتاری هایی که با هَستی حکومت اسلامی گره خورده اند و این راستینگی (واقعیت) که اسلام با چه پیشایندهایی (شرایطی) به مردم ایران پذیرانده شُد، شایسته است که این پُرسش پیش کشیده شود که: پس از سرنگونی سیاسی رژیم اسلامی، چگونه ما میتوانیم با بهترین روش به این بیماریِ عربی-اسلامی در ایران پایان دهیم؟ در اینجا، این پُرسش تنها درباره-یِ گیتیگرای (سکولاریسم) سیاسی نیست، بلکه درباه-ی پاک کردن هَنایش های (تأثیرهای) عربی-اسلامی در فرهنگ ایرانی است. این کار گران (مهم) باید از راه یک فرایند مردمسالارانه انجام گیرد؛ پاکسازی هَنایش (تأثیر) عربی- اسلامی از فرهنگ ما تنها به چرخش یک برگِ کاغذ از تاریخ ما مرزین (محدود) نخواهدماند، بلکه یک فرگرد (فصل) تازه ای از فرگشت (تکامل) ما را خواهد گُشود، بگونه ایکه ما خواهیم توانست خودمان را از درآیش های (تأثیرهای) زیانبار و دراز زمان اسلام رها سازیم. روی آوردن به یک روند مردمسالارانه برای دستیافتن به این دگرگونی بُنیادین نه تنها نشانه ای برای آغاز یک دوران تازه در ایران است، بلکه نشانه ای برای یک نوزایی (Renaissance) در جهان اسلام نیز هست. نوزایی (Renaissance) رسای (کامل) ما بگونه-ی رسمی با رها شُدن از آزَرَنگ (مصیبت) رژیم آخوندی آغاز خواهد شُد.
به هر روی برخی از دانه های این نوزایی (Renaissance) خودبخود جوانه زده اند. یکی از آنها رفتار ما با زبانمان است. از آنجا که هنوز یک حکومت مردمسالار در ایران سر کار نیامده است، تا آنجا که ما میتوانیم و با درکی که از خورتاکی (مسئولیت) داریم، باید کوشش کُنیم در گُفت و شنودهای (مکالمه های) نوشتاری و گویایی، زبانِ نوین پارسی را بازسازی کُنیم. ما کسانِ گرفتارمَند (مُتعهد) و خُورتاک (مسئول) را داریم که برای آموزش اینکار بهترین تلاش خودشان را میکُنند. آماده سازی سامه ها (شرایط) برای آغاز بهینه سازی زبان، در دست ایرانیان برونمرزی و درونمرزی است. از بهر پیوستمان های تارکده ای (ارتباطات اینترنتی)، فیس بوک، تویتر (twitter)، و دیگر رسانه ها، ما میتوانیم به همدیگر کُمک کُنیم تا زبانمان را نوین و پاک از هَنایش های (تأثیرهای) دینی سازیم.
یاداشت:
پیشنهاد من برای بهینه سازی دبیره-ی (خط) فارسی، بکارگیری دبیره-ی اوستایی است که در دوران ساسانیان برای نگاشتن گات ها یا سروده های زرتشت نوآروی شد. این دبیره که از 48 وات (حرف) ساخته شده است، به اندازه ای رسا (کامل) است که میتوان با آن آوای پرندگان را هم نوشت و تا به امروز دبیره ای رساتر از آن در جهان نوآوری نشده است. با همه-ی رسایی و زیبایی که این دبیره دارد، میتوان آنرا در زمان کمتر از چهار تسو (ساعت) یاد گرفت. دیگر اینکه از آنجا که زبان انگلیسی یکی از شاخه های زبان لاتین است و زبان لاتین از ازبان اوستا ریشه گرفته است، با آموزش زبان اوستا در آموزشگاه های کشور، نه تنها میتوان در ریشه-ی کارواژه های (فعل های) زبان پارسی جستجو و آنها را پیدا و زنده کرد، بلکه از بهر نزدیکی فراوانی که میان زبان اوستا و لاتین وجود دارد، یادگیری زبان انگلیسی نیز برای دانش آموزان در آینده بسیار آسانتر خواهد شد (خشایار رخسانی).
شنبه، 29 مُرداد، کیوان شید، 3749 دین بهی
